Artikel in Mispelblad Provincie Gelderland, december 2003
Geschreven door Henk Reurslag

Joop Overkleeft is bij ons manager Stedelijke Ontwikkeling en thuis behalve huisvader ook een professionele kunstenaar die werkt op het grensvlak van abstract en figuratief. Hij heeft bij ons voorheen in de kunstaankoopcommissie gezeten. Hoe krijgt hij het voor elkaar? Hoe ziet zijn werk eruit?

In zijn huis zie je op verschillende plaatsen werk van hem en ook een jukebox. In zijn atelier met daglichtlampen (“Daar ben ik wel een beetje pietluttig in.”) hangen twee fraaie foto’s van zijn dochter: een als klein slapend “engeltje”en een andere als jonge vrouw. De foto’s verraden zijn bedrevenheid in fotografie: “Bij mijn eindexamen op de kunstacademie is mij aangeraden door te gaan met fotografie.” Overkleeft heeft zijn atelier aan huis. Op mijn vraag of dat niet lastig is, zegt hij er de voorkeur aan te geven, want zo kan hij ook in een verloren uur er even mee verder, hoeft hij er niet de deur voor uit.

Hoe lang ben je al met kunst bezig?

Deze vraag kun je eigenlijk in tweeen splitsen. Vanaf ongeveer mijn tiende heb ik heel veel getekend. Maar ja, op een gegeven moment ga je werken. Ik al met mijn 16de en dus heb ik allerlei studies in de avonduren moeten doen. Het werk slokte me ook op, omdat ik zo ongeveer om de vijf jaar van baan veranderde. Niet gepland, maar het liep zo. Vooral vanaf 1980 toen ik hier kwam werken (provincie Gelderland) was ik zeer druk, maar de kinderen werden groter en zelfstandig. En ik deed ’s avonds eigenlijk hetzelfde werk als overdag (adviescommissie gemeenteraad, bestuur woningbouwvereniging), maar schilderen deed ik niet.

Hoeveel tijd besteed je eraan?

Sinds enkele jaren werk ik vier dagen per week, dus de vrije dag gebruik ik voor het schilderen. In totaal denk ik dat ik een – anderhalve dag per week schilder. In de winter meer dan ’s zomers. Het hangt ook van de fase van het schilderij af. In ieder geval veel te weinig. Tijdens het schilderen draai ik graag muziek: op dit moment regelmatig mantra’s en Portugese muziek. Het schilderen als ambacht boeit me ook. Zo trek ik voor ik aan het werk ga met karton de olie uit de verf, waardoor die dof wordt. Ik gebruik ook verschillende verfsoorten (olieverf, acryl, tempera) en verschillende materialen (rubber, koper, papier, etc.).

Heb je voorbeelden in de kunst?

Ja, Amerikaanse, bijvoorbeeld Rothko en Scully, in het kort abstracte kunstenaars die minimalistisch werken: alles weglaten en proberen tot het zuivere te komen, waar toch ook heel veel gevoel in zit.

En Johan de Haas natuurlijk. Op de kunstacademie ben ik echt aan het zoeken geweest naar wat ik nou zelf wilde en wat ik nou was…. In feite is de kunstacademie toch ook een beetje een tocht door jezelf. In het laatste, vrije jaar ben ik tot het besef gekomen dat ik me in die stroming het beste thuis voelde (dat is eigenlijk op het allerlaatste moment geweest): minimalisme.

Hoe zit dat met je dagelijkse werk bij ons?

Geen problemen mee. Ik ben heel goed in het knopomzetten. Ik kan die dingen goed scheiden. Als ik aan het werk ben, dan ben ik daar heel erg mee bezig.

Hoe spreek je over je schilderwerk?

Het is geen hobby (meer), ik doe dit professioneel. Heb ook de juiste opleiding en ben lid van de Gemeenschap Beeldende Kunstenaars ( GBK, beroepsvereniging). En ik verkoop voldoende om de onkosten te bestrijden; ik leg er geen geld op toe. Ik ben niet zo op de verkoop gericht en zit evenmin vast bij een galerie. Heb bovendien niet zo ’n netwerk dat eigenlijk onontbeerlijk is voor een regelmatige verkoop. Ik hanteer de normale ” tarieven “, die gaan uit van een prijs per maat.

Verkoop je alles of houd je de dingen zelf?

Kijk, ik ben nooit echt tevreden, al geniet ik er wel van ondertussen. Het is uiteindelijk nooit wat je wilt. Ik kan van mijn werk met weinig moeite afstand doen, want de volgende wordt beter! Bij mij is het ook geen roeping. Ik probeer er wat van te maken en ben er verbaasd over dat het mensen aanspreekt, die er inzien wat ik erin zie. Een mevrouw bijvoorbeeld volgt mij al jaren op internet, zo hoorde ik pas nog. Op dit ogenblijk doe ik mee met een jubileumtentoonstelling 8 x 5 van de Stichting voor Kunst en Cultuur Gelderland.

Volg je collega-kunstenaars?

Kassel, Londen en Keulen staan op mijn agenda. Musea en beurzen. En ik volg mijn voorbeelden en die denkrichting in het schilderen. Wat me niets doet, dat laat ik links liggen. Ik vind wel dat je bezigheden een mooi of goed beeld moeten opleveren. Sommigen schieten erin door en dan is het alleen voor henzelf interessant, gaat het alleen om hun ontwikkeling.

Favoriete Gelderse kunstenaars?

Als eerste moet ik wel noemen Johan de Haas, die mij wel tips heeft gegeven in het begin. We hebben een zekere verwantschap in denken en doen, al werk ik wat minder ingetogener. Bij De Haas gaat het ook om te leren kijken. Hij kijkt om zich heen en geeft wat hij ziet andere vormen met steeds andere materie. Ook de overleden Van Schoonhoven, die in Overijssel werkte en puur abstract werk maakte met vooral veel wit en relief, is een favoriet.

Beinvloedt kunstenaarschap je werk hier?

Ja, ik ben in mijn werk flexibeler en creatiever geworden door de kunstopleiding. Ik sta meer open voor van alles. Mijn organisatievermogen thuis in verband met het verschrikkelijke gebrek aan tijd, komt mij hier bij de provincie goed van pas.

Het uitwerken van een idee kan wel jaren duren. Het begint meestal met iets wat me opvalt, een boeggolf of de vormen in een vlucht vogels. Ik fotografeer dat en hang het op, of delen van een foto die ik selecteer. Daar broed ik eerst een tijd op voordat ik echt aan het werk ga.

Heb je verder nog hobby’s?

Fotograferen doe ik nog steeds graag, tuinieren en wandelen. Ik heb bijvoorbeeld eens een fotoreportage gemaakt van de stationshallen in Amsterdam en Barcelona. Het is al weer enige jaren geleden, maar de verschillen waren toen al evident. Een zekere orde daar, chaos hier.